Remsemelding: Opprydding i stabelen
AV: Anders Kruse
20.01.24
Det beste luksusproblemet ein musikkritikar kan ha er å bli så overvelda av all den gode musikken som blir gjeve ut at det ikkje blir skrive eitt einaste ord – og knapt nok pussa ei tann. For å sitere ein tweet frå Audun Vinger: “Det er mye musikk.” Og musikken spring frå også oss i HOOK, så her kjem eit lite forsøk på å komme litt ovapå.
Bilete: Sonic Transmission Records
ASQ // Amund Stenøien Quartet – Coming to Pass
Fyrstemann ut er Amund. Han er frå Trondheim, speler vibrafon, og på platecoveret til Coming to Pass står han på hovudet i ein kontorstol. Plata som lurar på innsida husar salver med New York-inspirert jazz, leia an av trønderen med vibrafonstikkene, med pianist Joakim Rainer Petersen, bassist Gard Kronborg og trommis Steinar Hedde Bø trygt i ryggen.
Albumet osar av ei tilbakelent, men seriøs, too-cool-for-school-haldning. Musikarane tek sjeldan heilt av – dei spelar med ei sofistikert tilbakehaldenheit blanda med eit enormt overskot heller enn rein råskap. Soloane er fylt av improvisert poesi eg sjeldan høyrer maken til, spesielt frå så unge musikarar. Særleg avslutningslåta «Ready» syner evnene deira til vakker musikalsk intensitet. På denne låta er ikkje pulsen nødvendigvis skyhøg, men musikken byggjer seg sakte oppover gjennom eit sakteflytande landskap til ei perfekt avslutning på plata. Sjølv når tempoet stig, på låtar som «An Incomplete Circle» og «Dim the Lights», har dei overskotet til å behalde denne roa som er så kjenneteiknar albumet. Det læt av varm flanell i blått stål, på eit vis. Direkte smakfullt, er det.
Det blir for lett å kalle dette eit «lovande» debutalbum. Coming to Pass er ei knallsterk skive som går utover å vere ei samling gode låtar til å bli eit heilskapleg musikalsk utsegn frå musikarar som kjem til å prege det norske jazzlandskapet i mange år framover. At det er den første plata denne kvartetten gir ut, er lite anna enn eit samanfall i mi bok. Det er lite teikn til at ASQ leiter etter kva sounden deira er, i alle fall om musikken dei har festa til vinylen er noko å dømme etter. Dette er eit solid album som ber preg av ein gjennomtenkt estetikk, med godt skrivne låtar og utruleg godt spel.
Bilete: Sellout! Music
Gunerius og Verdensveven - Kapitalypse nå!
Gunerius, eller Thomas Bergsten, som han også kallast, har sidan 2021 hatt eit ekstraordinært produksjonsvolum av ein særeigen form for politisk klubbverdsmusikk, med eitt album i året sidan debuten. Naturvindrikkande hipsterar frå Grünerløkka møter forlengst avdaude eller gløymde psychrockarar frå 70-talet og gitaristar frå Mali i postkapitalistisk krise under fingrane til Bergsten.
Det meste av musikken bur i eit psykedelisk, transeliknande landskap. Tekstane handlar i stor grad om kor skakkjørt verda har vorte som følgje av kapitalismen, som styrer oss med full fart rett inn i ei fjellside frå ein million kilometer over bakken. Elles, som på «Hvitere enn den hviteste hvit» og «Afantasi», så snor tekstlinene seg om kvarandre i draumeaktige kvervlar inne i mikrotonal vatt. Eg har ein spesiell kjærleik til ei line frå tittelsporet «Kapitalypse nå!», kor Bergsten poengterer at mange høgrøysta stemmer i media i dag eigentleg ikkje er rasistar – dei er anti-antirasistar. Eg ser for meg det sjølvgode trynet til Danby Choi stå og applaudere ytringsfridomen til SIAN utafor Nationaltheatret.
Musikken er i og for seg interessant, men kan bli litt monoton i lengda. Sounden til Gunerius og Verdensveven har vorte trygt etablert no etter tre album, og på denne plata verkar det som at Bergsten har fått eit enda tryggare handlag med han enn på dei to føregåande platene. Han er meir polert enn på debutplata Samtidig på den andre siden av byen, og har eit sterkare særpreg enn den meir rock- og punkprega andreplata Der går nabolaget. Kapitalypse nå! er meir henslengt, meir prega av ungdommeleg katarsis enn dei tidlegare albuma. Musikken slentrar på eit vis nedetter Oslos gater midt på ein junidag, vel vitande om at verda kjem til å gå under før ungane våre er vaksne, men også med åpningstidene til nærmaste mikrobryggeri like langt framme i medvitet.
Dei musikalske teksturane til Bergsten gnistrar av liv, men det er gjerne det same livet på alle låtane – over eit heilt album blir mange av låtene litt for einsformige. Spesielt den ni minutt lange «Hvitere enn den hviteste hvit» blir litt langdryg for min del, og eg skulle heller ynskje at låtar som «Kapitalypse nå!» og «Afantasi» vart utvikla meir og tok meir plass. Begge desse er såpass korte at det kjennest ut som dei skundar seg mot sin eigen slutt heller enn å kome til sin naturlege konklusjon.
Kapitalypse nå! er absolutt den beste utgjevnaden til Gunerius & Verdensveven så langt. Albumet er meir fokusert enn dei to fyrste, og stort sett musikalsk velutvikla. Diverre er dei beste låtane i overkant korte og teksturane ganske einsformige. Men det er god, interessant musikk. Dette er musikk med håret til alle kantar, med fuglenebb og surølflekkar på skjorta, og er vel verd å høyre på.
Bilete: Sonic Transmission Records
Emil Storløkken Åse’s PHOENIX – Under The Sun
Denne plata har lege i meldarstabelen min sidan ho kom ut i mars i år. Emil Storløkken Åse’s PHOENIX består av den titulære Storløkken Åse på gitar, Jenny Frøysa på barytonsaksofon og August Glännestrand på trommer. Namnet vekker assosiasjonar til død, gjenføding, ild og mystikk – i tillegg til hovudstaden i den amerikanske delstaten Arizona. Fantasien min blir trekt mot eit landskap av brennande heite, kor små buskar står i flammer under ein evigvarande, blå himmel.
Dette ser det også ut til at musikarane har hatt i tankane medan dei har skrive musikken, som blandar blodtighte, fuzza riff med soloar frå Frøysa og Åse, som begge stadig stig heilt opp i stratosfæren. Inspirasjonen ser ut til å kome like mykje frå jazzmusikarar som Maria Kannegaard og Per “Texas” Johansson som frå Jimi Hendrix og Frank Zappa. Grovt sett føyer PHOENIX seg inn i rekka med andre nordiske elektrisk progjazz-grupper som Bushman’s Revenge, Elephant9 og Krokofant, men det er noko med Under The Sun som gjer at plata stikk seg ut frå resten av tromme-prog-fuzzion-scenen. Mellom anna set instrumentkombinasjonen eit særeige preg på musikken, og fyrste gong eg høyrde gjennom plata var eg litt usikker på kor godt dei tre flaut saman. Meir enn noko anna trur eg det berre er ei uvand samansetjing, og eg måtte høyre gjennom plata ein gong eller to før klangfargane i instrumenta klikka heilt i hovudet mitt.
Alle låtene på plata bidreg til å skape ei historie – ei historie som ser ut til å springe ut frå sjølve LP-formatet. Det er tre spor på kvar side, og heile a-sida fører på eit vis til eit høgdepunkt, som blir nådd på “Cowperson Rides Again”. Deretter blir me leia inn i spakare og meir atmosfæriske landskap når låter som “From The Ashes” tek over. Er dette kan hende sjølve føniksen som går opp i ild, for så å kravle nyfødd ut av oska mot slutten av plata? Dette gjer at plata virker solid skrudd saman – kvar låt kjennest ut som den fører ein stad, som om det er eit mål me skal nå innan plata er over.
Spesielt låtrekka “Cowperson Rides Again”/”From The Ashes”/”Combustion” syner bandet sine usedvanleg sterke forteljarevner. Låtene er som ein fabel, som opnar med ei vidsøkande flygning fylt av liv, brennande fandenivoldskheit og energi, men som ender med seks vektlause sekund, i det tida stoppar heilt, og ein taus ild byrjar å fyller synsfeltet, til eit forsøk på å reise seg på svake lemmer, kollaps tilbake i haugar av oske frå vårt eige vesen, etterfulgt av sakte gjenoppstand, før ein eksplosjon av “no er me så jævleg føkkings tilbake” – og eit byks opp i lufta med nyfikne vingeslag, som fører oss tilbake opp i lufta med fornya iver.
Eg må innrømme at det tok litt tid før eg fekk estetikken til PHOENIX under huda. Særleg kunne eg sakne eit dedikert bassinstrument i kompet, men etter å ha tilbragt ein halv sumar med å blæste musikken frå litt gåen bilstereo utover det norske landskap, har Under The Sun etter kvart gjort seg til ein av favorittplatene mine frå 2023.